Urazy zębów mlecznych i stałych, to po próchnicy najczęstsza przyczyna wizyty małego pacjenta w gabinecie stomatologicznym. Jednym z najpoważniejszych urazów zębów u dziecka jest wybicie zęba (zwichnięcie całkowite). Wybity ząb stały może spowodować poważne konsekwencje zdrowotne, dlatego tak istotna jest szybka interwencja.

 

Wybicie zęba fachowo zwane zwichnięciem całkowitym jest najpoważniejszym z urazów dotyczących uzębienia. Najważniejszym czynnikiem, który decyduje o powodzeniu leczenia jest czas, jaki upłynął od urazu - mówi lek. dent. Tomasz Herczakowski.

 

Wybity ząb, czyli…

Wybicie zęba, czyli tzw. zwichnięcie całkowite zęba, to utrata łączności zęba z zębodołem. W skutek zerwania włókien ozębnej (tkanki łączącej ząb z kością), następuje wypadnięcie zęba z zębodołu.

Ważne! Częstość występowania urazów w uzębieniu stałym u dzieci w wieku do 16 lat, wynosi 22%.

 

Dziecko zwichnęło ząb stały, co dalej?

Przede wszystkim nie powinno się panikować, tylko działać wedle instrukcji. W pierwszej kolejności po wybiciu rodzic (ewentualnie starsze dziecko) już na miejscu wypadku powinien natychmiastowo sam spróbować replantować ząb, czyli z powrotem umieścić go w pustym zębodole, aby zminimalizować czas przebywania zęba poza jamą ustną.

Jeżeli ząb jest zanieczyszczony, należy go wypłukać przez 10 sekund pod bieżącą, zimną wodą z kranu. Po udanym umieszczeniu zęba na swoim miejscu, opiekun małego pacjenta powinien niezwłocznie poszukać pomocy w gabinecie lub pogotowiu stomatologicznym w celu dalszego, specjalistycznego leczenia - wyjaśnia dr Herczakowski.

W przypadku, kiedy ponowne umieszczenie zęba w zębodole nie jest możliwe na miejscu zdarzenia (np. w przypadku zbyt silnych doznań bólowych), ogromną rolę w możliwości ocalenia zęba dodatkowo odgrywa sposób jego przechowywania.

Ważne! Zęba nie powinno się przechowywać w środowisku suchym, ponieważ powoduje to bardzo szybkie obumieranie komórek ozębnej, które występują na powierzchni korzenia, a których przeżycie jest kluczowe dla uratowania zęba.

Komentarz eksperta

Lek. dent. Tomasz Herczakowski
Lek. dent. Tomasz Herczakowski
Wybity ząb powinno się jak najszybciej umieścić w naczyniu napełnionym mlekiem lub roztworem soli fizjologicznej tak, by był w nim całkiem zanurzony lub w przypadku braku takiej możliwości umieścić go w ślinie w przedsionku jamy ustnej dziecka to znaczy tuż pod wargą. Po takim zabezpieczeniu zęba należy niezwłocznie udać się do lekarza dentysty. Jeżeli zastosujemy się do powyższych wytycznych i czas od wybicia zęba do pojawienia się w gabinecie stomatologicznym i replantacji nie przekroczy 60 minut, istnieje duża szansa, że ząb uda się ocalić.

 

Procedura replantacji wybitego zęba

Szczegółowa procedura w gabinecie stomatologicznym różni się w zależności od wieku dziecka, z czym powiązany jest stopień rozwojowy korzenia, jak również od czasu jaki minął od urazu i sposobu przechowywania zęba w czasie poprzedzającym wizytę w gabinecie - wyjaśnia specjalista.

Wizytę rozpoczyna się od znieczulenia miejscowego. Procedura leczenia obejmuje badanie, czy przy okazji urazu nie ucierpiała również kość wyrostka zębodołowego, oczyszczenie powierzchni zęba oraz przygotowanie go do umieszczenia w zębodole. Następnie lekarz dentysta usuwa skrzep z zębodołu oraz replantuje ząb na swoje właściwe miejsce. Kolejnym krokiem jest unieruchomienie zęba specjalną szyną przyklejaną do sąsiednich zębów. Należy również wdrożyć antybiotykoterapię oraz profilaktykę przeciwtężcową.

Szynę usuwa się zależnie od wskazań po okresie od tygodnia do 6 tygodni. Często ząb wymaga dodatkowo leczenia kanałowego na skutek obumarcia miazgi zęba, czyli tkanek znajdujących się w jego wnętrzu. Zdarza się to tym częściej, im więcej czasu minęło pomiędzy urazem, a replantacją zęba oraz im starsze jest dziecko.

Niezwykle ważne jest okresowe kliniczne badanie kontrolne zęba i wykonywanie zdjęć rentgenowskich przez 5 lat po urazie w celu wykrycia i leczenia ewentualnych powikłań (np. resorpcja korzenia).

 

Jak zapobiegać pourazowym uszkodzeniom zębów?

Jak wiadomo lepiej zapobiegać niż leczyć. W związku z tym warto podjąć kroki zmierzające do ograniczenia możliwości wystąpienia urazu u dziecka.

Ważne! Według badań statystycznych urazy najczęściej powstają w wyniku upadków na rowerze, często powstają także w trakcie zajęć sportowych, szczególnie w przypadku sportów kontaktowych.

Jak wykazały badania najlepszym i najprostszym sposobem na uniknięcie urazów zębów jest wykonanie szyn ochronnych, inaczej ochraniaczy szczęk. Dostępne są ochraniacze standaryzowane, lecz najlepszą ochronę i komfort zapewniają ochraniacze indywidualnie wykonywane w gabinecie i laboratorium protetycznym na podstawie wycisku pobranego przez stomatologa - tłumaczy dr Herczakowski. Ochraniacze są wskazane oprócz stosowania standardowych zabezpieczeń, takich jak kask ochronny.