Dla wielu z nas są pozostałościami z lat młodości, gdy tego typu plomby stanowiły podstawowy rodzaj wypełnień stosowanych w gabinetach stomatologicznych. Czy ciemne plomby trzeba wymienić na jasne?

 

Srebrne, kontrastujące z naturalnym kolorem szkliwa, wypełnienia rzucają się w oczy, a także nadmiernie przewodzą ciepło, co może powodować ból. Co więcej, amalgamat, bo o nim mowa, zawiera rtęć, która jest przecież substancją toksyczną. Nic więc dziwnego, że większość z nas wolałaby wymienić ciemne plomby na jasne. Co powinniśmy wiedzieć, zanim zdecydujemy się na taki zabieg? 

 

Zalety i wady plomb amalgamatowych

Skoro plomby amalgamatowe są nieestetyczne i mogą powodować dyskomfort związany z nadmiernym przewodzeniem temperatury, to dlaczego nadal się je stosuje? Cóż, przede wszystkim są to najtańsze z dostępnych na rynku wypełnień. Uznano, że skoro od lat spełniają swoją funkcję, a jednocześnie nie kosztują zbyt wiele, to mogą zostać objęte refundacją Narodowego Funduszu Zdrowia. Bogatszym pacjentom, leczącym się prywatnie, nawet się ich nie proponuje.

- Wypełnienia amalgamatowe, stosowane głównie w przeszłości, mają swoje wady i zalety. Podstawową wadą jest ich kolor. Przewodzą również temperaturę, co w przypadku głębokich ubytków może działać niekorzystnie na miazgę zęba oraz powodować dyskomfort podczas spożywania zimnych bądź gorących potraw. Zaletą tych materiałów jest ich odporność na ścieranie, jednak nowoczesne materiały kompozytowe (tzw. białe plomby) dorównują im trwałością - mówi Alicja Ramsz, lekarz dentysta z Kliniki Dentineo w Gdańsku.

 

Kiedy należy wymienić stare plomby na nowe?

Zdania lekarzy na temat potrzeby wymiany plomb amalgamatowych są podzielone. Część specjalistów twierdzi, że należy je bezwzględnie wymieniać, zakładając na ich miejsce nowoczesne rodzaje wypełnień. Inni dentyści ostrzegają, że każde ponowne rozwiercanie zęba, a z tym wiąże się wymiana plomb, może być niekorzystne dla zdrowia. W pewnych przypadkach nie warto się jednak zastanawiać.

Komentarz eksperta

lek. stom. Alicja Ramsz
lek. stom. Alicja Ramsz
Głównym wskazaniem do wymiany amalgamatowych wypełnień jest rozwijająca się wokół nich próchnica, którą lekarz wykrywa podczas badania. Amalgamaty nie nadają się do odbudowy rozległych ubytków. Większe wypełnienia wymagają zatem wymiany, gdyż są założone niewłaściwie, np. występuje brak kontaktu z zębem sąsiednim. W przypadku bardzo osłabionych zębów, tzn. kiedy pozostały tylko cienkie ścianki zęba, amalgamat może powodować ich pękanie. Osobną kwestią jest wymiana amalgamatów ze względów estetycznych, co biorąc pod uwagę ich kolor, nie podlega wątpliwości.

 

Zdarza się, że wypełnienia amalgamatowe można zostawić

Niektórzy pacjenci słusznie zauważają, że jeśli ich plomby spełniają swoją rolę, to być może nie warto ich wymieniać na nowe, ryzykując przy tym zdrowiem zęba. Mimo zapewnień specjalistów, może się zdarzyć, że wymiana wypełnień doprowadzi do wystąpienia powikłań. Powinny wziąć to pod uwagę te osoby, które chcą wymienić ciemne plomby na jasne ze względu na estetykę uśmiechu.

- Zdarzają się nieliczne sytuacje, kiedy wypełnienie amalgamatowe można pozostawić. Są to zwykle niewielkie wypełnienia, które są właściwie założone. Po badaniu klinicznym, uzupełnionym badaniem radiologicznym, lekarz wspólnie z pacjentem podejmuje decyzję o pozostawieniu wypełnienia. Każda ingerencja może doprowadzić do późniejszych powikłań, dlatego staramy się unikać niepotrzebnych zabiegów - wyjaśnia Alicja Ramsz, dodając, że poza wymianą wypełnienia na nowe, białe, nie ma innej możliwości zatuszowania bądź zmiany koloru starego typu plomby na bardziej estetyczny.

 

Toksyczna rtęć, która niszczy układ nerwowy?

W sieci można przeczytać wiele artykułów dotyczących rzekomej olbrzymiej szkodliwości plomb amalgamatowych, w których skład wchodzi srebro, cyna, miedź, kadm, cynk i... rtęć. Autorzy niektórych tekstów wskazują na to, że tego rodzaju wypełnienia są cykającą bombą chemiczną. Uwolniona do organizmy rtęć ma przyczyniać się m.in. do powstawania chorób autoimmunologicznych i neurodegeneracyjnych, w tym Parkinsona i Alzheimera. Temat ten poruszany jest także w piśmiennictwie medycznym, gdzie zazwyczaj wskazuje się na rzadkie reakcje o podłożu alergicznym, wykluczając przy tym toksyczność w trakcie eksploatacji wypełnień. Największe ryzyko przedostania się rtęci do organizmu pacjenta oraz stomatologa występuje w czasie zakładania i wymiany plomb amalgamatowych. To z tego powodu stosuje się obecnie specjalne amalgamaty kapsułkowe.

- Prawdą jest, że amalgamat w swoim składzie zawiera rtęć, jednak jego wchłanialność do organizmu jest minimalna. Najwięcej rtęci wydziela się podczas usuwania i zakładania wypełnień amalgamatowych, więc narażone na kontakt z rtęcią są głównie osoby z personelu. Uczulenie na amalgamat zdarza się niezwykle rzadko. Tym niemniej, nie powinno się tego typu wypełnień zakładać kobietom w ciąży oraz osobom narażonym na kontakt z rtęcią np. w miejscu pracy - przestrzega Alicja Ramsz.

 

Wymiana ciemnych plomb na białe

Przeprowadzany prawidłowo zabieg wymiany plomb ciemnych na jasne jest bezpieczny dla pacjenta i ma każdorazowo niebagatelne znaczenie dla estetyki uśmiechu. Zabieg jest bezbolesny, wykonuje się go przy zastosowaniu znieczulenia. W czasie przygotowania do zabiegu wymiany plomb, ząb zostaje oczyszczony z osadu i płytki nazębnej. Następnie za pomocą wiertła usuwa się amalgamat. Resztki starego wypełnienia wysysa się specjalnym ssakiem dentystycznym. Na koniec lekarz zakłada nowe wypełnienie, dobierając jego kolor do koloru szkliwa.