Tkanka tłuszczowa spełnia istotne funkcje metaboliczne, termoprotekcyjne i mechaniczne a także modeluje sylwetkę ciała. Wraz z wiekiem następuje redystrybucja tłuszczu i jego depozyty ulegają zmniejszeniu. W tym samym czasie dochodzi do redukcji liczby oraz ograniczenia funkcji i rozmiaru adipocytów. Redystrybucja tkanki tłuszczowej może także stanowić efekt uboczny niektórych chorób przewlekłych takich jak np. HIV/AIDS, choroba Crohn'a. Częściowa lipodystrofia objawia się zanikiem tkanki tłuszczowej głównie na twarzy i dystalnych częściach kończyn, przy jednoczesnej akumulacji tkanki tłuszczowej w środkowej linii ciała.

 

Otyłość to najpowszechniejsze zaburzenie dystrybucji  tkanki tłuszczowej i zarazem poważny problem medyczny niosący za sobą poważne konsekwencje takie jak zwiększona zachorowalność na choroby serca i naczyń, cukrzycę i in. Wiele osób spędza godziny na ćwiczeniach fizycznych, a także próbując różnych restrykcyjnych diet, a mimo to w niektórych partiach ciała utrzymuje się widoczny nadmiar tkanki tłuszczowej. Z tego względu coraz większą popularność zyskują metody chirurgiczne, jak i niezabiegowe, pozwalające na pozbycie się tego problemu.

Najczęściej problem stanowi tzw. miejscowe otłuszczenie, czyli zlokalizowanie tkanki tłuszczowej o szczególnych cechach metabolicznych i morfohistochemicznych, które nie znikają podczas odchudzania ale za to raz usunięte nie powracają.

 

Podział rodzajów miejscowego otłuszczenia zaproponował  Prof. Motolese:

Miejscowe otłuszczenia pierwotne  - hormonozależne, mogą być dziedziczne; zaburzenia profilu sylwetki (w okolicy środkowo-dolnej korpusu); nie biorą udziału w metabolizmie. 

Obszar anatomiczny: wewnętrzna strona ud, biodra, zewnętrzna górna część uda (tzw. bryczesy), kolana (średnio).

Miejscowe otłuszczenia wtórne - związane z nawykami żywieniowymi. 

Obszar anatomiczny: brzuch, fałdy klatki piersiowej, nadmiar tkanki tłuszczowej poniżej centralnej części żuchwy („podwójny podbródek”), nadmiar tłuszczu okolicy ramienia i tricepsu, pseudoginekomastia.

Miejscowe otłuszczenia chorobowe/jatrogenne - następstwo terapii farmakologicznych (anty-retrowirusowych) lub/i chorób ( przewlekła glikokortykosteroidoterapia systemowa - zespół Cushinga). 

Obszar anatomiczny: bawoli kark (ang. buffalo hump), tłuszczaki, nowotwory tkanki tłuszczowej różnego pochodzenia.

 

Najbardziej znana z metod, czyli liposukcja, jest jednocześnie obarczona największym odsetkiem działań niepożądanych i powikłań. Wśród nich wymienia się tak drastyczne jak martwica, nekrotyczne zapalenie powięzi, wstrząs hipowolemiczny czy zator tłuszczowy, które mogą prowadzić do zgonu. Modyfikacja procedury zabiegowej i dodatkowe użycie fal ultradźwiękowych czy lasera, zmniejszyło, ale nie wyeliminowało ryzyka wystapienia komplikacji.              

Alternatywę stanowią procedury nieinwazyjne takie jak kriolipoliza, radiofrekwencja, zabiegi laserowe, lipoliza iniekcyjna oraz zastosowanie ultradźwięków.

Lipoliza iniekcyjna to procedura polegająca na redukcji zlokalizowanych skupisk tkanki tłuszczowej poprzez dotkankowe iniekcje związków chemicznych indukujących niszczenie adipocytów. Dominują preparaty zawierające w swoim składzie fosfatydylocholinę oraz sole żółciowe. Na chwilę obecną nie ma żadnej standaryzacji ani protokołów podania, które pozwoliłyby przewidzieć jak dużo tkanki tłuszczowej ulegnie "rozpuszczeniu" za pomocą danego rozwtoru, w określonej ilości podanej na określoną głębokość.

             

Wskazania do lipolizy iniekcyjnej

Wskazań do zabiegu przybywa wraz z upływem czasu od  dnia wprowadzenia preparatów na rynek medycyny estetycznej.

Należą do nich:

  • małe, dobrze odgraniczone depozyty podskórnej tkanki tłuszczowej (miękka, gąbczasta tkanka o objętości 100-500ml uważana jest za najlepiej poddającą się zabiegowi – z najlepszym efektem końcowym)
  • pojedyncze i mnogie tłuszczaki
  • zniekształcenia po liposukcji
  • zniekształcenia i asymetria po autologicznym przeszczepie tkanki tłuszczowej
  • nieregularność zarysu tkanki tłuszczowej na skutek pourazowej nekrozy tkanki tłuszczowej
  • po dodaniu kolagenazy może być użyta do leczenia blizn po cięciu cesarskim, do których przylegają wyniosłe złogi tkanki tłuszczowej

 

Przeciwwskazania bezwzględne

  • wiek poniżej 18 r.ż.
  • ciąża
  • karmienie piersią
  • terapia antyzakrzepowa (przyjmowanie pochodnych kumaryny lub heparyny)
  • infekcja
  • alergia na soję lub inne składniki mieszanki używanej do zabiegu
  • niestabilna cukrzyca insulinozależna
  • zmniejszanie piersi
  • niewydolność krążenia
  • ciężka uogólniona otyłość
  • zła tolerancja podobnego zabiegu w przeszłości
  • niedobory immunologiczne
  • immunosupresja
  • chemioterapia

 

Przeciwwskazania względne

  • nierealne oczekiwania pacjenta co do efektu końcowego
  • mikroagiopatia
  • niewydolność żylna kończyn dolnych
  • choroby autoimmunologiczne takie jak np. twardzina, zespół Sjogrena, toczeń
  • cukrzyca typu 2
  • niestabilne nadcisnienie tętnicze
  • infekcja wirusem HIV (z wyłączeniem pacjentów poddających się zabiegowi redukcji "bawolego karku")
  • przyjowanie preparatów kwasu acetylosalicylowego
  • przyjmowanie NLPZ
  • przyjmowanie wysokich dawek steroidów
  • niewydolność wątroby
  • niewydolność nerek
  • otwarta rana lub choroba skóry w miejscu lub w pobliżu planowanych iniekcji
  • aktywny wyprysk lub łuszczyca w pobliżu planowanego miejsca zabiegu
  • odmowa zastosowania się do zaleceń dietetycznych oraz aktywności fizycznej wspomagających leczenie

 

Działania niepożądane miejscowe

  • uczucie pieczenia
  • rumień i obrzęk
  • przejściowa pokrzywka
  • krwiaki i wybroczyny
  • infekcyjna reakcja ziarniniakowa, która ustepuje samoistnie w przeciągu miesiąca
  • owrzodzenie skóry (skutek zbyt płytkiego podania preparatu lub ucisku naczyń na skutek ciężkiego obrzęku)
  • ból po przypadkowym podaniu do mięśnia
  • zapalenie tkanki podskórnej (panniculitis) z agregacją neutrofili i martwicą tkanki tłuszczowej
  • angiogeneza

 

Działania niepożądane uogólnione

  • nudności
  • biegunka
  • boleśność w nadbrzuszu
  • zaburzenia miesiączki
  • omdlenie

Opisane powyżej objawy występują rzadko i towarzyszą wysokim dawkom leku (powyżej 1200mg).

 

Zalecane miejsca iniekcji:

  • kończyny górne – w okolicy tricepsu
  • fałdy na plecach (poniżej żeber)
  • brzuch
  • biodra
  • „bryczesy”
  • okolica podpośladkowa
  • wewnętrzna strona ud
  • wewnętrzna strona kolan
  • podwójny podbródek/modelowanie konturu żuchwy
  • ginekomastia męska
  • tłuszczaki
  • „bawoli kark” (po terapii antyretrowirusowej u pacjentów HIV(+))

Obszary zlokalizowane dystalnie od rzepki, przedramiona, piersi, twarz powyżej linii żuchwy, poduszeczka tłuszczowa w okolicy powieki dolnej, nadbrzusze oraz środkowa część szyi stanowią miejsca, których powinno się unikać, jeśli nie ma się doświadczenia, ze względu na duże ryzyko wystapienia wiotkości skóry, owrzodzeń i krwiaków.

Preparat powinien być wykorzystywany do modelowania sylwetki, a nie do leczenia otyłości. Zabiegi należy wykonywać w odstępach 4-8 tygodni w zależności od użytego preparatu.  Z reguły wskazane są 3-4 zabiegi. Odstęp pomiędzy iniekcjami w trakcie jednego zabiegu powinien wynosić 1,5-2cm, a  sam zabieg wykonać należy z użyciem odpowiednich igieł. Konieczne są iniekcje w centrum poduszki tłuszczowej w odpowiedniej odległości od skóry, mięśni, powięzi. W przypadku zastosowania preparatu w leczeniu cellulitu, podajemy lek płytko, ale zawsze głębiej niż 5mm. Nie powinniśmy przekraczać ilości 40-60 ml preparatu w trakcie 1 zabiegu. Gdy brak widocznych efektów po upływie 6 tygodni od pierwszego zabiegu, konieczne jest przedyskutowanie z pacjentem zasadności wykonywania kolejnych, ze względu na wysokie prawdopodobieństwo braku korzystnego efektu ostatecznego.

Godnym odnotowania faktem jest też, że lidokaina oraz inne środki do znieczulenia miejsowego hamują reakcję lipolizy. Z tego względu nie powinny być dodawane do roztworów używanych podczas zabiegu redukcji tkanki tłuszczowej, czy mezoterapii cellulitu – co jednak wiąże się ze znaczną bolesnością procedury.

 

Artykuł napisany specjalnie dla Zatoka Piękna przez:

dr Tomasz Iwanowski

Ukończył studia na wydziale lekarskim w Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, a następnie staż podyplomowy w 10 Wojskowym Szpitalu Klinicznym w Bydgoszczy. Specjalizację w dziedzinie Dermatologii i Wenerologii zdobył w Wojskowym Szpitalu Klinicznym w Warszawie. Zajmuje się nie tylko zabiegami z zakresu dermatologii estetycznej, ale również dermatochirurgią i skleroterapią.

Więcej